ZASADY PRZETWARZANIA DANYCH OSOBOWYCH

 (ZOBACZ)


 

Zgłoś awarie
POGOTOWIE WOD-KAN

W godzinach 7:00-15:00

tel. 65 512 13 88

tel. 65 512 74 20

W pozostałych godzinach

tel. 65 512 15 88

kom. 605 250 163

 


 

Biuro czynne

Pon. - Pt. 7:00-15:00

tel. 605 830 750

Budowa wodociągu

Budowa kościańskich wodociągów w 1908 roku

Przygotowania do budowy centralnego systemu wodociągowego w Kościanie rozpoczęły się poważnie wraz z początkiem XX w. W 1902 r. władze samorządowe miasta skontaktowały się z berlińską firmą Davida Grove, zajmującą się budową wodociągów i kanalizacji. Przedstawiciele firmy odwiedzili kilkakrotnie Kościan w celu zapoznania się z jego warunkami hydrologicznymi i przeprowadzenia wstępnej wizji lokalnej, mającej na celu wytypowanie terenu nadającego się pod przyszłą budowę wodociągu. Wkrótce potem magistrat rozesłał do prasy ogłoszenia o poszukiwaniu przyszłego wykonawcy inwestycji. Wstępne pertraktacje z wieloma firmami trwały w latach 1904-1906. Już na początku tego okresu, w dniu 19 maja 1904 r., na podstawie decyzji władz samorządowych została powołana mieszana komisja wodna (Wasserkomission) do rozpatrzenia sprawy konieczności i opłacalności budowy centralnego wodociągu dla Kościana. Tworzyło ją w sumie 7 osób: dwóch członków magistratu, trzech radnych i dwóch uprawnionych do głosowania obywateli. Na jej czele stanął członek magistratu, burmistrz Wilhelm Stüve. W ciągu 1904 r. miasto nawiązało bliższą współpracę jedynie z firmą Carla Franckego z Bremy, która wcześniej zbudowała w Kościanie gazownię. Rozmowy trwały przez kilka lat, ale w efekcie zakończyły się niepowodzeniem biura w ubieganiu się o kolejne zlecenie kościańskiego magistratu. W celu zapoznania się z działalnością wodociągów w ośrodkach zbliżonych wielkością do Kościana, w październiku 1905 r. komisja wodociągowa uchwaliła wyjazd połączony ze zwiedzaniem zakładów wodociągów w Jarocinie.i Pleszewie. Oprócz zapoznania się z samymi zakładami członkowie komisji przeprowadzili specjalne ankiety dotyczące powstania, wyposażenia technicznego i funkcjonowania tych wodociągów. W 1905 r. samorząd kontynuował negocjacje z firmą Frankego, która zaproponowała już przeprowadzenie poszukiwań wody, przeprowadzenie próbnego pompowania, a w końcu przygotowanie także projektu wodociągu. Wydawało się, że przedsiębiorstwo Franckego ma największe szanse na zdobycie zlecenia, ale w kwietniu 1905 r. kościański magistrat otrzymał list od prezydenta rejencji poznańskiej, w którym sugerował on zatrudnienie do opracowania projektu i realizacji wodociągu lokalnej firmy w celu wspierania prowincjonalnej gospodarki. W październiku 1905 r. z ofertą budowy wodociągu wystąpił do magistratu inż. cywilny Xaver Geisler z Poznania, który był właśnie w trakcie budowy wodociągu dla Swarzędza. Mimo iż Geisler nie miał tak poważnego dorobku jak firma Franckego (zbudował bowiem dotychczas tylko wodociągi w Odolanowie i Swarzędzu), to jednak samorząd, pod wpływem wcześniejszego listu prezydenta, zdecydował się nawiązać z nim rozmowy. Bardzo szybko przyniosły one rezultat w postaci umowy na przeprowadzenie wierceń w celu znalezienia wody, a później także wykonanie próbnego pompowania, mającego określić wydajność warstwy wodonośnej i tym samym jej przydatność na realizację ujęcia wody dla wodociągu. Z początkiem marca 1906 r. firma Geislera rozpoczęła próbne wiercenia na terenie należącym do szpitala, przy szosie w kierunku Pianowa. Zrealizowane tam 4 odwierty obserwacyjne i jedna studnia rurowa wykazały bogatą w wodę żwirową warstwę wodonośną, a co więcej, ciśnienie wody ujętej pomiędzy dwoma warstwami gliny było tak duże, że jej poziom we wszystkich odwiertach natychmiast gwałtownie się podniósł i ustabilizował na głębokości ok. 3 m poniżej powierzchni terenu. Badania fizyko- chemiczne wody w Instytucie Higienicznym w Poznaniu wykazały jej zdatność do picia, ale po uprzednim odżelazieniu. W związku z tym studnia rurowa została przygotowana do funkcji studni próbnej, z której możliwe było próbne pompowanie. Odbyło się ono w dniach od 4 sierpnia do 1 września 1906 r. W tym czasie dzień i noc ujmowano nawet 960 m3 wody na dobę, co nie powodowało istotnego obniżenia jej poziomu w studni i odwiertach. Co więcej, wraz z ustaniem pompowania woda natychmiast gwałtownie się podniosła, stabilizując się ponownie na głębokości 3 m poniżej terenu. Wkrótce potem wykonano jeszcze 8 dodatkowych odwiertów, które potwierdziły identyczny jak wcześniej profil geologiczny terenu. Po znalezieniu miejsca na ujęcie wodociągu, magistrat Kościana zwrócił się do firmy Geislera i Franckego o przygotowanie ofert kosztorysowych na budowę zakładu wodociągowego. Obie firmy przedłożyły 3 alternatywne kosztorysy i w każdym z nich tańsze okazało się biuro inżynieryjne z Poznania. Mimo to oferty zostały przekazane celem zaopiniowania i wydania ekspertyzy poważnemu na rzeczoznawcę dyrektorowi wodociągów i gazowni w Poznaniu Hansowi Mertensowi. Dyrektor opiniował pozytywnie propozycję Geislera, która oprócz tego że była tańsza, okazała się jeszcze o wiele lepsza technicznie. W związku z tym wybrany do realizacji projekt Geislera został przekazany prezydentow rejencji celem wydania zgody na jego wykonanie. W Poznaniu zażądano jednak licznych korekt oraz poprawek i dopiero po ich wprowadzeniu rejencja wydała zgodę na budowę wodociągu. W związku z tym 2 grudnia 1907 r. magistrat Kościana zawarł umowę z Xaverem Geislerem na realizację systemu wodociągowego dla miasta. Kontrakt przewidywał ukończenie wodociągu i oddanie go do eksploatacji najpóźniej do 1 października 1908 r., a sam koszt inwestycji miał wynieść niespełna 250 000 marek. Na sfinansowanie przedsięwzięcia kościański samorząd wziął 250 000 marek kredytu w Centralnym Pruskim Kredytowym Towarzystwie Akcyjnym. Prace wodociągowe w mieście rozpoczęły się zaraz po ustąpieniu mrozów w 1908 r. Do połowy kwietnia tegoż roku ukończony był już odżelaziacz, ustawiono także rusztowania wokół budynku mieszkalnego i prowadzono roboty sieciowe na terenie miasta. Przy wieży wodnej zdołano jedynie położyć kamień węgielny pod budowę. Jednak do końca sierpnia 1908 r. prace budowlane i wodociągowe były już praktycznie wykonane. Wykończono budynek mieszkalny, w budynku stacji pomp i odżelaziacza pracowano natomiast nad wewnętrznym wystrojem i końcowym montażem maszyn oraz urządzeń technicznych. Na wieży rozpoczął się montaż zbiornika wodnego, zaś w mieście realizowano jeszcze przyłącza domowe. Mimo szybkiego tempa robót, firmie Geislera nie udało się jednak dotrzymać terminu (1 października) i oddanie wodociągu zostało opóźnione o ponad miesiąc. 16 listopada 1908 r. nastąpiło uruchomienie wodociągu i płukanie sieci rurociągów, a w dniu 18 listopada woda pojawiła się już we wszystkich przyłączonych do zakładu budynkach. W związku z tym w Kościanie rozpoczęła się także likwidacja dotychczasowych studni publicznych, co miało zmusić mieszkańców uchylających się od włączenia do miejskiego wodociągu do zmiany swojej decyzji.

Dr Miron Urbaniak
Zakład Historii Gospodarczej UAM
w Poznaniu

 

sprzedaż armatury 4